Έναρξη Επιμορφωτικού Κύκλου της 2ης Εν. της ΔΠΕ Μεσσηνίας με θέμα τη Συμπεριληπτική Εκπ/ση (Α΄ - Β΄ - Γ΄ Τάξεις)

 

Σήμερα, Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2025, στο 12ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας πραγματοποιήθηκε ένα ιδιαίτερα σημαντικό επιμορφωτικό σεμινάριο για 25 εκπαιδευτικούς της Α΄ τάξης των Δημοτικών Σχολείων της 2^ης Ενότητας της ΔΠΕ Μεσσηνίας, με θέμα τη συμπεριληπτική εκπαίδευση και την εφαρμογή της στο λειτουργικό πλαίσιο της γενικής τάξης (Α΄). Η δράση υλοποιήθηκε με ευθύνη του Συμβούλου Εκπαίδευσης της 2ης Ενότητας της ΔΠΕ Μεσσηνίας, κ. Μιχαήλ Πολυχρονόπουλου, ενώ εισηγήτρια του σεμιναρίου ήταν η Επόπτρια Ποιότητας Εκπαίδευσης της ΔΠΕ Μεσσηνίας και Σύμβουλος Εκπαίδευσης ΕΑΕ, κ. Μαρία Παρίση.

Η εισηγήτρια ανέπτυξε θεμελιώδεις αρχές που στηρίζουν το όραμα μίας συμπεριληπτικής σχολικής κοινότητας ως εξής:

• Ισότητα στην πρόσβαση και τη μάθηση: κάθε παιδί δικαιούται να απολαμβάνει τις ίδιες ευκαιρίες στη γνώση και την κοινωνική ένταξη.
• Αναγνώριση της διαφορετικότητας: η διαφορετικότητα δεν εκλαμβάνεται ως πρόβλημα, αλλά ως πλούτος που εμπλουτίζει τη μαθησιακή εμπειρία.
• Συνεργατική διδασκαλία και μάθηση: προάγεται η ομαδικότητα μεταξύ μαθητών/τριών αλλά και μεταξύ εκπαιδευτικών, με σκοπό την ανταλλαγή ιδεών και την ενίσχυση της συλλογικής ευθύνης.
• Ευελιξία στον σχεδιασμό της διδασκαλίας: η προσαρμογή του διδακτικού πλαισίου στις ανάγκες του μαθητικού δυναμικού θεωρείται απαραίτητη για την πραγματική συμπερίληψη και ανίχνευση (όχι διάγνωση) ενδεχόμενων μαθησιακών δυσκολιών προς περαιτέρω διερεύνηση

Η συζήτηση επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στην πρακτική διάσταση του ζητήματος: πώς μπορεί ο/η εκπαιδευτικός να διαχειριστεί μία ετερογενή τάξη Α΄ Δημοτικού, ώστε να προάγει τη συμμετοχή και την πρόοδο όλων των μαθητών. Αναδείχθηκαν οι ακόλουθες κατευθύνσεις:

1.   Διαφοροποιημένη διδασκαλία: υιοθέτηση στρατηγικών που επιτρέπουν στους μαθητές να εργάζονται με βάση το προσωπικό τους επίπεδο, τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά τους.

2.  Δομημένο περιβάλλον μάθησης: σαφείς κανόνες, προβλέψιμο πρόγραμμα και ποικιλία δραστηριοτήτων που ανταποκρίνονται σε πολλαπλά μαθησιακά στυλ.

3.   Χρήση πολυαισθητηριακών μεθόδων: ενσωμάτωση οπτικών, ακουστικών και κιναισθητικών ερεθισμάτων στη διδασκαλία, ώστε να διευκολύνεται η κατανόηση από όλους.

4.        Υποστηρικτική αξιολόγηση: η αξιολόγηση δεν περιορίζεται στην απόδοση, αλλά δίνει έμφαση στην πρόοδο και την ενδυνάμωση του μαθητικού δυναμικού.

5.    Καλλιέργεια κουλτούρας αποδοχής: η τάξη γίνεται χώρος ενθάρρυνσης, αλληλοσεβασμού και συνεργασίας, όπου όλα τα παιδιά νιώθουν ασφαλή και ικανά να εκφραστούν.

Η Επιμορφώτρια, με έγκριτο, αξιόπιστο, εξειδικευμένο και επιστημονικό λόγο, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον πολυσήμαντο ρόλο του/της εκπαιδευτικού, ιδιαίτερα της Α΄ τάξης ως τάξης αφετηρίας, αναλαμβάνοντας ένα πολυσύνθετο έργο ως παιδαγωγού, εμψυχωτή, συντονιστή και διαμεσολαβητή. Όπως ανέφερε, η επιτυχία της συμπερίληψης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά του/της να εντοπίζει τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε μαθητή/τριας, να σχεδιάζει εναλλακτικές προσεγγίσεις και να αξιοποιεί δημιουργικά τους διαθέσιμους πόρους. Παράλληλα, τονίστηκε η σημασία της συνεργασίας με τους γονείς και τις υποστηρικτικές δομές εκπαίδευσης, ώστε να διαμορφώνεται ένα συνεκτικό και αποτελεσματικό πλαίσιο παρέμβασης.

Ακολούθως, παρατίθεται ένα ενδεικτικό, προτεινόμενο εργαλείο παρατήρησης ΜΔ  για μαθητές/τριες της Α΄ Τάξης:

 

Τομέας	Ενδείξεις	Παρατηρήσεις Δασκάλας (✔ / Σχόλιο)
Προφορικός λόγος	- Φτωχό λεξιλόγιο για την ηλικία - Δυσκολεύεται να εκφραστεί με σωστή σειρά - Αντικαθιστά ήχους (π.χ. ρ → λ)
Γράμματα – φωνήματα	- Δυσκολεύεται να θυμηθεί γράμματα - Μπερδεύει παρόμοια γράμματα (π/τ, μ/ν) - Αντιστρέφει γράμματα
Ανάγνωση	- Πολύ αργή και κοπιαστική ανάγνωση - Παραλείπει/προσθέτει/αντικαθιστά συλλαβές ή λέξεις - Δυσκολία κατανόησης απλού κειμένου
Γραφή	- Δυσκολία αντιγραφής από τον πίνακα - Καθρεπτική γραφή, ανομοιόμορφα γράμματα - Παραλείπει γράμματα/συλλαβές στις λέξεις
Ορθογραφία	- Συνεχή λάθη σε απλές λέξεις - Δεν συγκρατεί κανόνες ορθογραφίας - Χρήση τυχαίων γραμμάτων
Συμπεριφορά στη μάθηση	- Δείχνει εύκολα απογοήτευση - Αποφεύγει δραστηριότητες ανάγνωσης/γραφής - Χρειάζεται υπερβολικά πολλή καθοδήγηση

Η σημερινή επιμορφωτική δράση αποτέλεσε μία πολύτιμη ευκαιρία ανταλλαγής εμπειριών, γνώσεων και καλών πρακτικών επιβεβαιώνοντας ότι η συμπεριληπτική εκπαίδευση δεν αποτελεί ουτοπία, αλλά μία καθημερινή πρόκληση που μπορεί να κατακτηθεί σταδιακά με συνεχή επιμόρφωση, δημιουργικότητα και συνεργασία αφήνοντας ένα αισιόδοξο αποτύπωμα: ότι το σχολείο της συμπερίληψης δεν είναι απλώς ένα θεσμικό ζητούμενο, αλλά μια ρεαλιστική προοπτική που μπορεί να καλλιεργηθεί με συστηματική δουλειά από τους/τις εκπαιδευτικούς, προς όφελος όλων των μαθητών/τριών μας! 

Το σεμινάριο εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική επιμόρφωσης που στοχεύει στη στήριξη των εκπαιδευτικών των πρώτων σχολικών τάξεων, όπου η διαχείριση της ετερογένειας των μαθητών αναδεικνύεται σε βασική παιδαγωγική πρόκληση. Η έννοια της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης (inclusive education) αποτελεί πλέον κεντρικό άξονα της εκπαιδευτικής πολιτικής, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, καθώς προτάσσει το δικαίωμα όλων των παιδιών να συμμετέχουν ισότιμα στη μαθησιακή διαδικασία, ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες ανάγκες, τις δυνατότητες ή τις κοινωνικοπολιτισμικές τους συνθήκες και θα συνεχιστεί σε δύο φάσεις για τους/τις εκπ/κούς των Β΄ και Γ΄ Τάξεων με τις αντίστοιχες προσαρμογές - προσθήκες.

 

Υγ.: Θερμές ευχαριστίες στη Διευθύντρια κ. Βασιλική (Βίκυ) Γεωργάρα και στα Μέλη του Συλλόγου Διδασκόντων του 12^ου Δ.Σ. Καλαμάτας για την τεχνική υποστήριξη και τη θερμότατη φιλοξενία!

Η ανάρτηση θα εμπλουτιστεί με υλικό και από τις επόμενες δύο συναφείς επιμορφωτικές συναντήσεις στον ίδιο χώρο τη Δευτέρα 6 και την Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2025.